Ο ΦΑΣΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ

Ο Κολχικός φασιανός ανήκει στην τάξη των ορνιθόμορφων (Galliformes) και πιο συγκεκριμένα στην οικογένεια των φασιανίδων. Τα ορνιθόμορφα είναι πουλιά εδαφόβια, με βαρύ σώμα, κοντά και πλατειά φτερά, ενώ τα πόδια τους είναι μέτρια σε μήκος και σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα τους. Στην τάξη αυτή ανήκουν τα φτερωτά ενδημικά θηράματα όπως η ορεινή πέρδικα, η νησιωτική πέρδικα, η πεδινή πέρδικα, ο φασιανός καθώς και το αποδημητικό ορτύκι.

Το καθένα από τα παραπάνω θηράματα πάντως ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες.
Η οικογένεια των φασιανίνων (Phasianinae) στην οποία ανήκει ο φασιανός, ανήκουν κυρίως είδη που έχουν σαν κύριο χαρακτηριστικό την μακριά και χρωματιστή ουρά τους. Τα περισσότερα είδη της οικογένειας αυτής, έχουν την περιοχή γύρω από το μάτι τους γυμνή κι έχει ζωηρό κόκκινο χρώμα. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των φασιανίνων είναι ότι και τα δύο φύλλα έχουν έντονο φυλετικό διμορφισμό, που σημαίνει ότι το αρσενικό διαφοροποιείται από το θηλυκό όσον αφορά τα χαρακτηριστικά τους.

Ο Κολχικός φασιανός (Phasianus Colchicus) είναι το μοναδικό είδος της τάξης των ορνιθόμορφων, το οποίο δεν συναντάται σε άγρια κατάσταση στη χώρα μας. Λέγεται ότι η πατρίδα του είναι οι περιοχές γύρω από την Κασπία θάλασσα. Ο μοναδικός πληθυσμός άγριου φασιανού που έχει παρατηρηθεί στην πατρίδα μας ήταν στο παραποτάμιο δάσος του Κοτζά-Ορμάν στη Χρυσούπολη.

Θεωρείται ο μοναδικός φυσικός πληθυσμός της Ευρώπης. Σήμερα βέβαια υπάρχουν ελάχιστα άτομα στην περιοχή αυτή. Το μήκος του σώματός του φτάνει περί τα 85 εκ., με το μήκος της ουράς του – κυρίως στο αρσενικό – να πλησιάζει τα 40-45 εκ. Ο αρσενικός έχει σκούρο πράσινο κεφάλι, κόκκινο σάρκωμα γύρω από τα μάτια και στο πάνω μέρος του κεφαλιού του φέρει δυο κοντές φούντες σαν κερατάκια. Το υπόλοιπο φτέρωμά του έχει καστανοκόκκινες αποχρώσεις.

Ο άγριος φασιανός, σε αντίθεση με αυτόν που εκτρέφεται στα κρατικά και ιδιωτικά εκτροφεία, δεν φέρει λευκό περιλαίμιο στο κάτω μέρος του κεφαλιού του και γύρω από το λαιμό. Όπως είπαμε και πιο πάνω το αρσενικό παρουσιάζει έντονο φυλετικό διμορφισμό σε σχέση με το θηλυκό. Ο θηλυκός φασιανός είναι πιο απλός, με το μήκος του σώματός του να φτάνει μέχρι τα 60 εκ. με πολύ πιο κοντή ουρά. Το φτέρωμά του είναι καφετί ανοιχτό με μαύρα και καστανοκίτρινα στίγματα.
Όπως και ο αρσενικός δεν φέρει λευκό περιλαίμιο ούτε στην άγρια κατάσταση, αλλά ούτε και σαν εκτρεφόμενα πουλιά.



Και στα δύο φύλα το ράμφος τους είναι δυνατό, κοντό, κωνικού σχήματος και μπεζ χρώματος. Οι ταρσοί τους είναι γυμνοί και έχουν τρία δάχτυλα εμπρός κι ένα τέταρτο πίσω. Τα αρσενικά λίγο πιο πάνω από το τέταρτο δάχτυλο έχουν ένα νύχι, που ονομάζεται πλήκτρο και το χρησιμοποιούν σαν αμυντικό μέσο. Προτιμά τις πεδινές καλλιεργούμενες εκτάσεις, κυρίως από καλαμπόκια και σιτηρά, είδη με ψηλή βλάστηση για να του προσφέρουν άριστη κάλυψη.

Η τροφή του είναι τόσο ζωική, όσο και φυτική , η οποία καταλαμβάνει και το μεγαλύτερο ποσοστό των διατροφικών του συνηθειών. Αυτή αποτελείται από σπόρους και καρπούς θάμνων, ποών, δημητριακών και ψυχανθών, καθώς και από έντομα και σκουλήκια. Είναι είδος πολυγαμικό.

Το θηλυκό φτιάχνει τη φωλιά του στο έδαφος, όπου εκεί γεννά 10-15 αβγά, τα οποία τα επωάζει για 25 μέρες. Όταν κινδυνεύει προτιμά να περπατά πολύ γρήγορα παρά να πετάξει, διανύοντας μεγάλες αποστάσεις. Όταν αποφασίζει να πετάξει, πετά δυνατά με πολύ θόρυβο, βγάζοντας μια διαπεραστική φωνή.

Είναι είδος εύκολο στην εκτροφή. Στις ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές βέβαια, το κυνήγι του επιτρεπόταν κανονικά. Η νέα αυτή τροπή των πραγμάτων, όσον αφορά το κυνήγι του, ίσως θα πρέπει να θέσει νέα δεδομένα ως προς την κυνηγετική δραστηριότητα. Ο φασιανός φέρει – πιστεύουμε δικαίως – τον χαρακτηρισμό του θηράματος του μέλλοντος. Είναι ένα θήραμα, το οποίο εκτρέφεται πολύ εύκολα και με κατάλληλα διαχειριστικά μέτρα προσαρμόζεται άμεσα σ’ οποιοδήποτε περιβάλλον και αν απελευθερωθεί.
Αυτό όμως που χρειάζεται είναι να πάρουν σοβαρά στα χέρια τους οι κυνηγετικές οργανώσεις το θέμα της απελευθέρωσης του φασιανού σε ελεύθερο περιβάλλον.

Έτσι ώστε σε κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα να έχει δημιουργηθεί ένας ικανότατος πληθυσμός για να κυνηγηθεί. Ακόμα κι αυτό όμως πρέπει να γίνει κάτω από προϋποθέσεις. Πιστεύω ότι λίγο-πολύ είναι γνωστοί οι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους μπορούμε να πετύχουμε ένα καλό αποτέλεσμα όσον αφορά την απελευθέρωση και στη συνέχεια την διαβίωση των θηραμάτων που θα απελευθερώσουμε στο ελεύθερο περιβάλλον.

Η προσαρμογή των πουλιών σ’ έναν πρότυπο κλωβό εξοικείωσης, κοντά στον κυνηγότοπο είναι η πλέον ιδανική συνταγή. Στη συνέχεια, θα πρέπει να φροντίσουμε να έχουμε κάνει μία καταπολέμηση των επιβλαβών που διαβιούν στην περιοχή, σε συνδυασμό πάντα με την πολύ καλή δυναμική των πουλιών, ώστε να μπορούν να πετάξουν δυνατά και μακριά, για να μπορούν ν’ αποφύγουν τον οποιοδήποτε κίνδυνο.




Είναι λογικό όμως με το που θα αφεθούν τα πουλιά, να τα αφήσουμε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να προσαρμοστούν στο νέο τους ελεύθερο περιβάλλον, το οποίο θα τους παρέχει τα απαραίτητα εφόδια για διαβίωση, που είναι η τροφή, το νερό, τα πουλιά θα προσαρμοστούν και θα είναι ικανά να αναπαραχθούν με επιτυχία και στο ελεύθερο περιβάλλον τροφοδοτώντας με ικανούς πληθυσμούς τις γύρω περιοχές.

Πιστεύω ότι τα υπόλοιπα ανήκουν στη συνείδηση του καθενός μας και στο έργο των άγρυπνων φυλάκων της θηραματοπανίδας μας και της φύσης γενικότερα, των Ομοσπονδιακών Θηροφυλάκων, οι οποίοι με τους συνεχείς ελέγχους δεν θα επιτρέψουν την ασυδοσία από ορισμένους, οι οποίοι είναι ικανοί να αφανίσουν από προσώπου γης ό,τι πετάει.

Θυμηθείτε πριν από πολλά χρόνια τις πετυχημένες απελευθερώσεις που είχαν γίνει από τους κυνηγετικούς συλλόγους της Αττικής, ικανού αριθμού πεδινής πέρδικας, τόσο στην Κωπαϊδα, όσο και σε άλλες περιοχές, όπου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα αφανίστηκαν στην κυριολεξία από κάποιους εξολοθρευτές «συγκυνηγούς» μας.

Το κυνήγι του

Κυνηγετικά, ο φασιανός ως θήραμα μάλλον είναι γνωστός σε λίγους, κυρίως σε εκείνους που είχαν τη δυνατότητα να τον κυνηγήσουν μέσα σε ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές. Φυσικά, ένα μικρό ποσοστό κυνηγών είχε την ευχέρεια να κυνηγήσει φασιανούς στην άγρια μορφή τους, στους κυνηγότοπους της Ξάνθης. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, ο φασιανός είναι ένα από τα δημοφιλέστερα θηράματα.

Το κυνήγι του πραγματοποιείται σε συνεργασία με σκύλο φέρμας ή σκύλο ξεσηκώματος. Οι κάμποι και οι ημιορεινές περιοχές είναι τα κυνηγοτόπια του φασιανού. Στους κάμπους ο φασιανός προτιμάει τους φυσικούς φράχτες από «αγριάδες», βατσινιές, αγριοτριανταφυλλιές και γενικότερα πυκνές συστάδες, που χωρίζουν τα χωράφια.
Επίσης κομμάτια γης που είναι ακαλλιέργητα και έχουν φυτρώσει σ’ αυτά αγριόχορτα. Όλα αυτά δίνουν την απαραίτητη κάλυψη στο φασιανό.
Τα χωράφια που βρίσκονται γύρω από καλλιέργειες καλαμποκιού είναι επίσης ενδεδειγμένες περιοχές για τον φασιανό, καθώς και οι άκρες των ποτιστικών καναλιών με πυκνή βλάστηση, που ενδέχεται να φιλοξενούν κάποια άτομα.




Στις ημιορεινές περιοχές ο φασιανός συναντάται σε ευρύχωρα ανοίγματα μεταξύ συστάδων δέντρων ή πυκνών θάμνων. Στα δάση θα προτιμήσει εκείνα που διακόπτονται από ανοιχτές επιφάνειες με υψηλή βλάστηση. Αυτές είναι κατά κύριο λόγο οι εδαφολογικές προτιμήσεις του φασιανού, όσον αφορά τον βιότοπό του. Πάντα βέβαια υπάρχουν εξαιρέσεις οι οποίες κάποιες φορές οφείλονται σε ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Για παράδειγμα, ενδέχεται να έχουν απελευθερωθεί φασιανοί και σε περιοχές όπου επικρατεί χαμηλή βλάστηση, όπως στα νησιά και χάρη στις ανθρώπινες παρεμβάσεις να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσει ο φασιανός. Το κυνήγι του είναι απλό και όμορφο. Δεν θα λέγαμε όμως ότι είναι εύκολο.

Ο φασιανός ως θήραμα αποτελεί «δάσκαλο» για τα κυνηγόσκυλα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι περισσότερο «κοταρίζει» παρά πετάει. Σε περιοχές που υπάρχουν πυκνές συστάδες από αγριάδες, ο σκύλος πρέπει να έχει τις ίδιες ικανότητες με αυτές ενός καλού μπεκατσόσκυλου.

Η διείσδυση στα πυκνά αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία της έρευνας αυτού του θηράματος. Σε ένα μεγάλο ποσοστό η επιτυχία στο κυνήγι του φασιανού εξαρτάται από τις ικανότητες του σκύλου. Σε ό,τι αφορά τον κυνηγό, σε αρχικό στάδιο κατά την μύηση του στο κυνήγι του φασιανού, πρέπει να ξεπεράσει το συναίσθημα που σε γενικές γραμμές αποκαλούμε «πανικό θηράματος». Ο φασιανός ως θήραμα είναι επιβλητικό και ο τρόπος που σηκώνεται από το σημείο που βρίσκεται είναι μεγαλειώδης. Ο θόρυβος που προκαλεί κατά το ξεσήκωμά του είναι μεγάλος.

Η φωνή που βγάζει είναι επίσης χαρακτηριστική. Κατά το σήκωμά του αρχικά παίρνει κάθετη πορεία και αφού σηκωθεί από το έδαφος, μέχρι το σημείο που θα ξεπεράσει το ύψος της βλάστησης, μετά παίρνει οριζόντια πορεία προς την αντίθετη κατεύθυνση από τους διώκτες του. Οι περισσότερες τουφεκιές που «χάνονται» οφείλονται κυρίως στη μεγάλη σιγουριά του κυνηγού ότι θα πετύχει το θήραμα εύκολα, επειδή ο στόχος είναι μεγάλος και κινείται σε σχετικά κοντινή απόσταση από το όπλο του.

Για το κυνήγι του φασιανού δεν απαιτείται ιδιαίτερος εξοπλισμός. Το χειμώνα το κυνήγι του είναι δύσκολο, ιδιαίτερα αν καλύπτονται αποστάσεις στις οποίες υπάρχουν ενδιάμεσα χωράφια. Και αυτό γιατί με τη βροχή το περπάτημα μέσα σ’ αυτά χρειάζεται προσοχή και είναι κουραστικό. Στο εξωτερικό το κυνήγι του φασιανού γίνεται με καρτέρια (παγάνα). Μια ομάδα κυνηγών κάθεται στις άκρες των δασοσκεπών εκτάσεων περιμένοντας τους φασιανούς να βγουν, ενώ μια άλλη ομάδα προχωράει μέσα στο δάσος με κατεύθυνση προς τους κυνηγούς, κάνοντας παράλληλα μεγάλο θόρυβο κτυπώντας μεταλλικά αντικείμενα.

Οι φασιανοί που σηκώνονται, μόλις βγουν από το δάσος πετώντας πάνω από το ύψος των δέντρων, πυροβολούνται από τους κυνηγούς που τους περιμένουν στα καρτέρια. Για τα δικά μας δεδομένα, το κυνήγι του φασιανού πραγματοποιείται παραδοσιακά, όπως άλλωστε πραγματοποιούνται όλα τα κυνήγια στη χώρα μας – με τη συνεργασία του σκύλου. Εδώ όπως προαναφέραμε χρησιμοποιείται ο σκύλος φέρμας.

Το μυστικό στο κυνήγι του φασιανού είναι η εξασφάλιση καλής θέσης από τον κυνηγό όταν ο σκύλος τον φερμάρει. Η ψυχραιμία που θα επιδείξει, τόσο στο ξεσήκωμα όσο και κατά τον πυροβολισμό συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχία αυτού του κυνηγιού. Σχετικά με την νοστιμιά του κρέατος, ο άγριος φασιανός θεωρείται εξεζητημένο θήραμα. Είναι νοστιμότατος μεζές και υπάρχουν πολλοί τρόποι να μαγειρευτεί. Ως θήραμα, για τους περισσότερους κυνηγούς θα είναι πρωτόγνωρο.

Ελπίζουμε ότι οι προσπάθειες των κυνηγετικών οργανώσεων θα αποδώσουν καρπούς. Έχουμε ανάγκη να προσθέσουμε άλλο ένα θήραμα στον κατάλογο θηρεύσιμων ειδών, ειδικά στον πίνακα των ενδημικών.

Πηγή : Περιοδικό Κυνηγεσία κυνοφιλία